AYDINLATMA ÖLÇÜMÜ
İşyerlerinde her türlü çalışmanın sorun olmadan yapılabilmesi ve en önemlisi de çalışanların göz sağlığının korunması ve iş kazası yaşanmaması için iyi bir aydınlatma tekniğini gerektirir. Aydınlatma, yapılan işlerde standartların gerektirdiği tüm detayların görülebilmesi için gereklidir.
Çalışanların, uygun aydınlatma koşullarında çalıştırılması da, bu kişilerin göz sağlığı ve görme netliğini koruduğu için son derece önem arz etmektedir. İyi bir aydınlatmada; çalışanların göz sağlığı, yüksek düzeyde iş becerisi, optimal verimlilik ve çalışanların kendilerini rahat hissettikleri aydınlatma düzeyleri sağlanmalıdır.
Fabrikalarda, işletmelerde vb. tüm çalışma alanlarında periyodik olarak ışık şiddeti ölçülmesi gerekmektedir. Aydınlatması yetersiz görünen yerlerde, sağlıklı bir iş ortamı oluşturulması sağlanır. İşyerlerinde aydınlığın yeterli olmayışı;
1. Sinirleri gerer,
2. Daha çabuk yorgunluk yapar,
3. İşlenen suçlarda artışa neden olur,
4. Gözün zorlanması göz yorgunluğuna neden olur,
5. Görme etkinliğini azaltır,
6. Uyum hastalıklarına neden olur,
7. İş yapmayı zorlaştırır,
8. İşin verimini azaltır,
9. İşin kalitesini bozar,
10. Ekonomik zararlara yol açar,
11. Taşıt araçları ve yayaların güvenliğini tehdit eder,
12. Kazalara neden olur.
İyi bir aydınlatma;
1. Yapılan işe göre yeterli şiddette
2. Düzenli (şiddeti artıp azalmayan)
3. İyi yayılmış,
4. Gölge vermeyen
5. Uygun ışık rengi ve yansıması uygun ve
6. Göz kamaştırmayan aydınlatmadır.
Bir aydınlatma düzeninin niteliğini belirleyen faktörler ise;
1. Aydınlatma şiddeti
2. Eş düzeyde aydınlatma
3. Işık yönü ile gölge etkisi
4. Işık dağılımı
5. Işıktan yararlanma
6. Göz kamaşmasının sınırlandırılması
7. Işığın rengi ve renksel yansıma
Aydınlatma üç şekilde yapılmaktadır;
1. Doğal ışıkla aydınlatma,
2. Yapay ışıkla aydınlatma,
3. Doğal ve suni ışık ile beraber aydınlatma.
Doğal Işıkla Aydınlatma
Doğal ışıkla aydınlatma gün ışığı ile yapılır. Doğrudan (direkt) gün ışığı ile aydınlatma ve dolaylı (indirekt) gün ışığı ile aydınlatma yöntemleri ile gerçekleştirilir. Doğrudan gün ışığı ile aydınlatmada güneş ışığı doğrudan çalışma yerine gelir.
Dolaylı aydınlatmada ise güneş ışığı yayılmış ve yansımış şekilde çalışma yerine gelir. Çalışanların moralini yüksek tutması ve ekonomik olması gibi olumlu yanları nedeniyle en yaygın olarak kullanılan doğal ışıkla aydınlatmanın olumsuz yönleri de vardır. Bu olumsuzluklara örnek olarak gün ışığının parlaklığı, parlayıcı maddelerin direkt ışıktan etkilenmesi ve gün ışığının kontrol edilememesi verilebilir.
Bu nedenle doğal ışıkla aydınlatmada pencereler ve çatı kaplama malzemeleri, bu malzemelerin nitelikleri, pencerelerin konumu, çalışma alanlarının pencere yanında konuşlandırılması ve çalışanların ısıdan korunması önem arz etmektedir.
Yapay Işıkla Aydınlatma
Yapay aydınlatma üç türde yapılabilmektedir. Bunlar;
1. Direkt Aydınlatma
2. Endirekt Aydınlatma
3. Yarı direkt Aydınlatma
Direkt Aydınlatma; Işık kaynağı doğrudan doğruya aydınlatılacak bölgeye yönlendirilir. Bu tür aydınlatmalarda belli yüzeyler iyi aydınlanır fakat bazı kısımlar gölgeli olur. Aydınlatma homojen olmaz. Işık çalışanların gözlerine direkt geldiği için rahatsız olurlar ve göz kamaşmalarına sebep olur.
Endirekt Aydınlatma; Işık kaynağı tavan veya duvarlara yönlendirilir, buradan yansıyan ışınlar bölgeleri aydınlatır. Bu tür aydınlatmada homojen bir aydınlatma sağlanır, işçilerin gözü kamaşmaz, psikolojik bir rahatlık sağlar. Ancak bu tür aydınlatmada daha çok enerji harcanması gerektiği için pahalı bir yöntemdir.
Yarı Direkt Aydınlatma; Alt tarafı mat, üst tarafı şeffaf veya açık, glop abajurlarla yapılan aydınlatmalardır. Bu tür aydınlatmalarda, direkt aydınlatmaya oranla daha homojen aydınlatma sağlanır, gölgeler yumuşaktır, gözü fazla kamaştırmaz.
Aydınlatma Ölçümü
Işık kaynağının şiddeti birimi “mum” dur. Yarıçapı 1 metre olan bir yuvarlağın merkezinde bulunan 1 mum şiddetindeki ışık kaynağından, bu yuvarlağın 1 metrekare alanına akan ışık miktarına “lümert’ denir. Bir metrekarelik düzeye 1 lümen ışık akımının verdiği aydınlığın şiddeti 1 lux’dür. Aydınlık “luksmetre” denilen bir aletle ölçülür.
Gözün gördüğü ışık dalgaları saniyede 300000 km. hızla yayılan elektromanyetik titreşimlerdir. Dalga uzunluğu 400-800 milimikron olanlar görme duyusunu uyarır. 800 milimikrondan büyük olanlar infraruj, 400 den küçük olanlar ultraviyole ışınlarıdır. 400 ile 800 milimikron arasındaki mor’dan kırmızıya kadar uzanan bir yelpaze içinde mavi, yeşil, sarı ve portakal renkleri vardır.
|
Deney Adı
|
Deney Metodu
|
|
Aydınlatma Düzeyi Ölçümü-Silikon diyot sensör Metodu
|
ISO/CIE 8995-1 Part:1
|
Aydınlatma miktarı, Ayrıntılı işler kaba işlere göre daha fazla ışık gerektirir. İş kategorilerine göre tavsiye edilen aydınlatma miktarlarına ait örnekler aşağıda verilmiştir.
|
Tipik Örnekler
|
En Az Aydınlatma Şiddeti Lux
|
|
İşyerlerindeki avlular, açık alanlar, dış yollar, geçitler ve benzeri yerler
|
en az 20 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
|
|
Kaba malzemelerin taşınması, aktarılması, depolanması ve benzeri kaba işlerin yapıldığı yerler ile iş geçit koridor yol ve merdivenler
|
en az 50 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
|
|
Kaba montaj, balyaların açılması, hububat öğütülmesi ve benzeri işlerin yapıldığı yerler ile kazan dairesi, makine dairesi, insan ve yük asansör kabinleri malzeme stok ambarları, soyunma ve yıkanma yerleri, yemekhane ve helalar,
|
en az 100 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
|
|
Normal montaj, kaba işler yapılan tezgahlar, konserve ve kutulama ve benzeri işlerin yapıldığı yerler,
|
en az 200 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
|
|
Ayrıntıların, yakından seçilebilmesi gereken işlerin yapıldığı yerler,
|
en az 300 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
|
|
Koyu renkli dokuma, büro ve benzeri sürekli dikkati gerektiren ince işlerin yapıldığı yerler,
|
en az 500 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
|
|
Hassas işlerin sürekli olarak yapıldığı yerler
|
en az 1000 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
|
Aydınlatma Ölçümleri (R.G. Tarih: 11.01.1974 ve Sayı: 14765) İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü, İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik, (R.G Tarihi: 24.12.1973 ve Sayı: 14752) Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük gibi Ulusal ve Uluslar arası mevzuatlardan yararlanılarak; konusunda uzman personellerimiz tarafından gerçekleştirilmektedir.
ORTAM ÖLÇÜMLERİNİZİ AKRETİDE VE GÜVENİLİR FİRMALARA YAPTIRMAYI TERCİH ETMELİSİNİZ !!!
